Ligging
Nieuw-Zeeland ligt op het zuidelijk halfrond in de Stille Oceaan en bestaat uit drie eilanden. Het Noordereiland, het Zuidereiland en het eiland Stewart zijn samen bijna acht maal groter dan Nederland. Het compacte Noordereiland is nagenoeg even groot als het langgerekte Zuidereiland. De afstand van het noordelijkste- naar het zuidelijkste punt is ruim 1600 km. De maximumafstand van de west- naar de oostkust bedraagt op het Noordereiland 450 km. Buurland Australië ligt op 2200 km afstand. Beide landen worden van elkaar gescheiden door de Tasmanzee.
Landschap
In geen ander land ter wereld vind je op zo'n kleine oppervlakte zoveel verschillende landschappen. In God's Own Country, zoals de Nieuw-Zeelanders hun land noemen, ontbreken eigenlijk alleen woestijnen.
In het hart van het Noordereiland liggen in het Tongariro nationaal park de vulkanen Ruapehu, Tongariro en Ngauruhoe. Je kunt er in de winter skiën op vulkaanhellingen. Aan de westkust ligt bij New Plymouth de vulkaan Taranaki. Het dampen en gassen uitbrakende White Island ligt ongeveer 50 km ten noorden van Tauranga in de Bay of Plenty. Dat ook een gedoofde vulkaan spectaculair kan zijn bewijst de opengereten Tarawera bij Rotorua. Vlakbij Auckland ligt in de Hauraki Gulf de vulkaan Rangitoto, die makkelijk te beklimmen is.
In de omgeving van Rotorua is veel geothermische activiteit aanwezig; spuitende geisers, warmwaterbronnen, kokende modderpoelen en dampende rotsformaties. Bij Taupo ligt de kleine geothermische vlakte Craters of the Moon. Je kunt op verschillende lokaties een thermaal bad nemen. Op het Noordereiland in Rotorua, Taupo, Mount Maunganui en Hotwater Beach (Coromandel). Op het Zuidereiland in Hanmer Springs.
Inheemse bossen bezitten boomsoorten die nergens anders ter wereld voorkomen. In het Waipoua Forest (Northland) staan eeuwenoude kauribomen. Op het Noordereiland liggen de mooiste bossen in de nationale parken Te Urewera, Whanganui en op het schiereiland Coromandel. Op het Zuidereiland in de nationale parken Kahurangi en Westland. Het nog ongerepte Stewart Island bestaat vrijwel geheel uit inheems bos.
In de oerbossen komen meer dan 90 varensoorten en tientallen typen boomvarens voor. Het blad van de koningsvaren met zijn zilveren onderkant is het nationale symbool van het land.
De hoogste pieken van de Zuidelijke Alpen (Zuidereiland) zijn met eeuwige sneeuw bedekt. In het Mount Cook nationaal park liggen de hoogste pieken; Mount Cook (3754m), Mount Tasman (3499m) en Mount Dampier (3440m). In de Zuidelijke Alpen liggen een paar spectaculaire gletsjers, waarvan de Tasmangletsjer (Mount Cook NP) de grootste is. In het Westland NP liggen de Franz Josef- en Foxgletsjer. Je kunt je door een helicopter op het sneeuwveld van een gletsjer laten afzetten. Ook spectaculair is een gletsjerwandeling onder leiding van een gids.
Van alle meren is Lake Taupo (Noordereiland) het grootst en zijn Lake Waikaremoana in het Urewera NP (Noordereiland) en Lake Te Anau (Zuidereiland) het mooist. Het kleine en ondiepe Lake Matheson in het Westland NP is bekend om zijn weerspiegelingen van het Mount Cook massief.
Van de fjorden in de zuidwesthoek van het Zuidereiland zijn alleen de Milford Sound en Doubtful Sound voor toeristen te verkennen. Watervallen kletteren er van steile rotswanden naar beneden. De Mitre Peak in de Milford Sound is de hoogste berg ter wereld die rechtstreeks vanuit zee omhoog rijst. De kans is groot om er zeehonden, dolfijnen en kuifpinguïns te zien. De fjorden in de Marlborough Sounds in het noorden van het Zuidereiland zijn beter bereikbaar. De veerboten die tussen beide hoofdeilanden varen doen de Queen Charlotte Sound aan.
Nieuw-Zeeland heeft nog meer spectaculaire kustvormen; Langgerekte zandstranden (Ninety Mile Beach), beschutte baaien met zandstrandjes (Bay of Islands, Abel Tasman NP), rotskusten (Pancake Rocks), kliffen (Cape Foulwind, Cape Reinga, Cape Kidnappers) en duinen (Farewell Spit).
Het land is in gebieden met kalksteen ook ondergronds spectaculair. Van de vele grotten zijn de Waitomo Caves het mooist en best toegankelijk. Je vaart er in een bootje doorheen en ziet aan de zoldering een indrukwekkende sterrenhemel van miljarden glimwormen. Je kunt er ook blackwaterraften. Op het Zuidereiland zijn de glimwormen van Te Anau te bezoeken. De Dragon's Caves in het Paparoa NP zijn een eldorado voor abseilers, blackwaterrafters en klimmers.
Agrarisch land ligt op het Noordereiland in de Waikato (veeteeltbedrijven en paardenfokkerijen), Taranaki (veeteelt), Hawkes Bay (fruit) en Bay of Plenty (fruit). Op het Zuidereiland zijn de Canterbury Plains (akkerbouw) zeer vruchtbaar. Kiwi's worden op het Noordereiland geteeld in Hawke's Bay en de Bay of Plenty. Op het Zuidereiland in de omgeving van Nelson. Wijngebieden liggen op het Noordereiland bij Auckland, Gisborne en Napier en op het Zuidereiland in de streek Marlborough.
Bevolking
In Nieuw-Zeeland wonen bijna vier miljoen mensen. Zeventig procent van hen woont op het Noordereiland, waarvan al een miljoen in Auckland. De meeste inwoners zijn van Britse afkomst. Er wonen ongeveer 39.000 Nederlandse emigranten. De Maori vormen twaalf procent van de bevolking. De laatste twintig jaar wordt het land overspoeld met Polynesiërs en Aziaten. De bevolking spreekt Engels, met een duidelijk hoorbaar accent. Ze hebben de Engelse taal verrijkt met enkele eigen woorden. De Maori hebben een eigen taal, die echter nog maar weinig gesproken wordt.
Cultuur
Het land kent een Europese- en Maoricultuur. Eerstgenoemde cultuur vertoont typisch Engelse- en Schotse elementen. Maar ook Joegoslaven en Nederlanders houden folkloristische feesten uit hun vaderland in stand.
Toeristen komen vooral voor de 'onbekende' Maoricultuur. Rotorua op het Noordereiland is het kloppende hart van deze cultuur. Veel hotels en ontmoetingshuizen organiseren een hangi in combinatie met Maorizang en -dans. Een hangi is een maaltijd waarbij vlees, vis en groente in de hete grond zijn gaargestoomd. Wat bij optredens opvalt is dat de vrouwen en mannen gescheiden zingen. Bij de mannen is de Haka heel spectaculair. Dat is een oorlogsdans, waarbij het ritme wordt aangegeven met handgeklap of gestamp.
Op het Noordereiland is veel Maori-architectuur te zien. Vooral ontmoetingshuizen en kerken, die verfraaid zijn met kunstig houtsnijwerk (gestilleerde goden en voorouders) en mooi geweven panelen. Op het Zuidereiland zijn relatief weinig uitingen van Maoricultuur te achterhalen.
Staatsvorm
Nieuw-Zeeland is een zelfstandig land met een eigen parlementair systeem. Het land erkent de Britse vorstin als koningin. Zij neemt echter geen deel aan de Nieuw-Zeelandse politiek. Het parlement bestaat uit één kamer; het huis van afgevaardigden.
Religie
De meeste bewoners hangen het Anglicaanse- (Church of England), Presbyteriaanse- of Rooms Katholieke geloof aan. Je bent altijd welkom om een dienst of mis in welke kerk dan ook bij te wonen.
De dieren
Oorspronkelijk kwamen in Nieuw-Zeeland geen landzoogdieren voor. Wel leefden in de bossen meer dan 250 soorten vogels. Er bestond een perfecte natuurlijke balans tussen de vegetatie en de vogels. De Europese kolonisten verstoorden die balans drastisch. Zij introduceerden grazers zoals schapen, herten en konijnen. Maar ook roofdieren, zoals vossen, opossums, hermelijnen en huiskatten. De vleugelloze vogels vormden een makkelijke prooi. Het afbranden van de bossen ten behoeve van de landbouw heeft ook menig vogelleventje gekost. Ondanks al deze ellende leven in de bossen nog veel vogelsoorten die je nergens anders in de wereld tegenkomt. De kans een pukeko, fantail, weka of tui te zien is groot. De schuchtere kiwi daarentegen is een nachtvogel die je niet snel zult treffen. De grootste kans heb je nog in de bossen op Stewart Island. In de Zuidelijke Alpen tref je vast en zeker de kea, een groene, zeer brutale bergpapegaai. In het Westland NP nestelt de witte reiger.
De kusten worden bevolkt door vele soorten zeevogels. Op het schiereiland Otago leven geeloogpinguïns, blauwe pinguïns en koningsalbatrossen. Op Cape Kidnappers nestelt een kolonie jan-van-gents. In het Westland NP komt de zwarte stormvogel voor.
Zeezoogdieren, zoals pelsrobben, zeeleeuwen, dolfijnen, potvissen en walvissen komen in grote getalen voor. Kaikoura op het Zuidereiland is de plaats voor whale watching. Je kunt er net als in de Bay of Islands en Bay of Plenty met dolfijnen zwemmen.
De rivieren en meren zitten boordevol regenboog- en bruine forel. Een eldorado voor hengelsportliefhebbers.
Zeer zeldzaam is de tuatara, een brughagedis die honderd jaar kan worden.
Een prettige bekomstigheid is dat je in Nieuw-Zeeland niet bang hoeft te zijn voor gevaarlijke of giftige dieren. Die zijn er simpelweg niet.
Het klimaat
In Nieuw-Zeeland zijn de seizoenen tegenovergesteld aan de onze.
- voorjaar: september, oktober en november.
- zomer: december, januari en februari
- najaar: maart, april en mei
- winter: juni, juli en augustus
- westkust: regenrijk, oostkust: droog en hogere temperaturen
- regen valt het hele jaar door
- Noordereiland warmer dan Zuidereiland
- ten noorden van Auckland subtropisch klimaat, elders gematigd zeeklimaat
Bevolking
Aantal inwoners: 3.951.000
Bevolkingsdichtheid: 15 inw. per km²
Stadsbevolking: 87%
Hoofdstad: Wellington, 150.301 inwoners
Bevolkingssamenstelling: Europese Nieuw-Zeelanders 74%, Maori 10%, andere Polynesiërs 3%, immigranten 15%
Officiële taal: Engels
Godsdienst: Christendom (anglicaans 21%, presbyteriaans 16%, katholiek 15%, methodistisch 4%)
Levensverwachting: 79 (vrouwen), 73 (mannen)
Analfabetisme (%): 1
Politiek
Staatsvorm: Parlementaire staat
Partijen: Alliantie, Arbeiderspartij, Nationale Partij, Nieuw Zeeland Eerst en andere
Stemrecht: Algemeen vanaf 18 jaar
Lid van: Gemenebest, OESO, VN
Administratieve indeling: 16 regio's
Economie
BNP per hoofd (Euro): 20.623
Munteenheid: Dollar
Handelspartners: Australië, Verenigde Staten, Japan
Uitvoer: Wol, lamsvlees, schaapsvlees, rundvlees, fruit, vis, kaas, diverse fabrikaten, chemicaliën
Invoer: Aardolie, diverse fabrikaten, motorvoertuigen, vliegtuigen, machines
Grondgebied
Locatie: Eilanden in het zuidwesten van de Grote Oceaan
Oppervlakte: 270.534 km²
Hoogste punt: Mount Cook, 3.766 m
Laagste punt: Zeeniveau
Omschrijving
Bij het Verdrag van Waitangi (1840) droegen de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, de Polynesische Maori's, het bestuur van de eilanden over aan de Britse regering. Het was pas in 1870, na twee oorlogen met de Maori's, dat de Britten zowel het Noorder- als het Zuidereiland volledig onder controle hadden. In 1907 kwam er een einde aan de koloniale status van Nieuw-Zeeland. Volledige onafhankelijkheid volgde in 1931. In de jaren zestig maakte de economie van het land een bloeiperiode door, waaraan in 1973 een eind kwam. De prijzen van voor Nieuw-Zeeland vitale exportproducten als vlees, wol en boter liepen snel terug. De energiecrisis, inflatie en de toetreding van het Verenigd Koninkrijk tot de Europese Gemeenschap brachten de economie verder in de problemen. Premier Muldoon voerde van 1975 tot 1984 een weinig populaire bezuinigingspolitiek en beperkte het aantal immigranten van 30.000 tot 5.000 per jaar. Zijn opvolger David Lange verlichtte de greep van de staat op de economie, liet overheidsbedrijven privatiseren en voerde een in eigen land populaire anti-atoomwapenpolitiek. Deze politiek bekoelde de betrekkingen met de Verenigde Staten en Frankrijk. De relatie met Frankrijk bereikte in 1985 een dieptepunt door de aanslag van Franse agenten op het Greenpeace-schip Rainbow Warrior in de haven van Auckland. Vanaf 1987 werden concessies gedaan aan de Maori-gemeenschappen, die op grond van het Verdrag van Waitangi aanspraak maken op uitgebreide visserijrechten en maar liefst 70% van het landoppervlak. De afschaffing van het districtenstelsel in 1993 verbeterde de positie van de Maori's in de volksvertegenwoordiging. De Polynesische Cookeilanden werden in 1901 door het Verenigd Koninkrijk overgedragen aan Nieuw-Zeeland; ze werden autonoom in 1965. Het eiland Niue, dat in 1904 van de Cookeilanden werd afgescheiden, kreeg zelfbestuur in 1974. In 1949 kreeg Nieuw-Zeeland ook de soevereiniteit over de Britse Tokelau-eilanden, die al sinds 1926 vanuit Wellington werden bestuurd.
New Zealand - Aotearoa
Volkslied: God Defend New Zealand
Officiële landstaal: Engels, Maori
Hoofdstad: Wellington
Regeringsvorm: Parlementaire monarchie
Religie: Christelijk 67%
Oppervlakte: 268.680 km²
Waarvan water: 2,1%
Inwoners: 3,95 miljoen
Dichtheid: 14,7/km²
Munteenheid: Nieuw-Zeelandse dollar (NZD)
Tijdzone: UTC +12
Nationale feestdag: 6 februari (Waitangi Day)
Tel code: 64
Nieuw-Zeeland (Engels: New Zealand, Maori: Aotearoa (Land van de lange witte wolk)) is een land in het zuidwesten van de Grote Oceaan. Het bestaat uit twee grote eilanden en een aantal kleinere eilandjes. Nieuw-Zeeland is lid van het Gemenebest van Naties (het vroegere Britse Gemenebest) en daarmee is Elizabeth II het staatshoofd, die wordt vertegenwoordigd door een gouverneur-generaal.
Inhoud
1 Geografie
2 Klimaat
3 Bestuur
4 Bevolking
5 Economie
6 Geschiedenis
7 Flora en fauna
8 Sport en cultuur
9 Regio's van Nieuw Zeeland
10 Overzeese gebiedsdelen van Nieuw Zeeland
GeografieDe belangrijkste landmassa's van Nieuw-Zeeland zijn het Noordereiland en het Zuidereiland, welke door de Straat Cook van elkaar gescheiden worden. Het Zuidereiland is daarvan het grootst en wordt van noord naar zuid gescheiden door de Nieuw-Zeelandse Alpen. De hoogste top van dit gebergte is de Mount Cook (3.754 m). In dit gebergte bevinden zich 17 pieken die boven de 3.000 m uitsteken. Het minder bergachtige Noordereiland kent vulkanisme. Vanaf ongeveer het midden van het eiland loopt een vulkanisch actieve zone naar het noordoosten. De hoogste top op het Noordereiland is Ruapehu; een actieve vulkaan met een hoogte van 2.797 m.
Naar oppervlakte gerangschikt is Stewart-eiland het derde eiland van Nieuw-Zeeland. Het ligt 30 km ten zuiden van het Zuidereiland en wordt daarvan gescheiden door de Straat Foveaux. De hoogste bergtop van Stewart-eiland is Mount Anglem (980 m). Naar bevolking gerangschikt is Waiheke eiland het derde eiland, dat 35 km voor de kust van Auckland in de Golf van Hauraki ligt. Verder bestaat Nieuw-Zeeland uit een groot aantal kleine eilanden waarvan een deel onbewoond is.
Nieuw-Zeeland is het meest geïsoleerd gelegen land ter wereld. Het dichtstbijzijnde buurland is Australië, dat circa 2.000 km ten noordwesten ligt en waarvan Nieuw-Zeeland wordt gescheiden door de Tasmanzee. Ten noorden liggen Nieuw Caledonië, Fiji en Tonga. De enige grote landmassa in het zuiden is Antarctica. In NNO-ZZW richting meet Nieuw-Zeeland ruim 1600 km.
Klimaat
Satellietfoto Nieuw-ZeelandOver het algemeen kent Nieuw-Zeeland een gematigd zeeklimaat. Het noorden, dat dichter bij de evenaar ligt, is iets warmer dan het zuiden, maar de grootste klimatologische verschillen zijn te vinden tussen de west- en oostkust van het Zuidereiland. De veelal uit het westen waaiende wind zorgt voor uitzonderlijk veel neerslag in het zuidwesten, waar jaarlijks zo'n 8.000 mm regen valt. Ten oosten van de Nieuw-Zeelandse Alpen is het veel droger. De zonnigste regio's zijn Nelson en Marlborough in het noorden van het Zuidereiland, waar veel wijngaarden zijn te vinden. Hier valt op jaarbasis gemiddeld 230 mm neerslag. In de Nieuw-Zeelandse Alpen valt tijdens de winter de neerslag veelal als sneeuw en hier zijn dan ook meerdere skigebieden te vinden. Northland en Bay of Plenty in het noorden van het Noordereiland kennen een subtropisch klimaat en hier bevinden zich veel kiwiplantages.
Bestuur
Nieuw-Zeeland is een parlementaire democratie, met een parlement bestaande uit één kamer met 120 leden, waaruit een kabinet van circa 20 ministers wordt gekozen. Het parlement zetelt in de hoofdstad Wellington. Leider van dit kabinet is de premier, sinds december 1999 is dat Helen Clark van de centrumlinkse Labour-partij, die een coalitie vormt met de linksere Alliantie-partij. Verkiezingen worden elke drie jaar gehouden, in juli 2002 voor het laatst. Er zijn momenteel zeven partijen vertegenwoordigd in het parlement.
Nieuw-Zeeland is lid van het Gemenebest van Naties en het staatshoofd is Elizabeth II, die vertegenwoordigd wordt door een gouverneur-generaal, sinds maart 2001 is dat Dame Silvia Cartwright. Verder is Nieuw-Zeeland lid van de Verenigde Naties, APEC, OECD en ANZUS. Na een meningsverschil in 1985 met de Verenigde Staten over kernwapens heeft het ANZUS verdrag wat schade opgelopen, omdat Nieuw-Zeeland tegen elke vorm van kernenergie en -wapens is.
Nieuw-Zeeland is onderverdeeld in 17 regio's die elk bestuurd worden door een regionaal gekozen raad. Deze regio's zijn weer onderverdeeld in districten en enkele steden hebben hun eigen bestuur. Daarnaast zijn er vier overzeese gebiedsdelen die onder het bestuur van Nieuw-Zeeland vallen:
Cookeilanden
Niue
Ross Dependency
Tokelau
[bewerk]
Bevolking
Kaart van Nieuw-ZeelandVan de vier miljoen Nieuw-Zeelanders, die ook wel Kiwi's worden genoemd, woont grofweg drie kwart op het Noordereiland en één miljoen op het Zuidereiland. De dichtstbevolkte regio is Greater Auckland met ongeveer een miljoen inwoners. De grootste steden zijn:
Auckland
Waitakere
Manukau
North Shore
Hamilton
Tauranga
Palmerston North
Wellington
Christchurch
Dunedin
Invercargill
Auckland, Waitakere, Manukau en North Shore vormen samen Greater Auckland.
75% van de bevolking is van Europese oorsprong; voornamelijk afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Maori's maken voor 15% deel uit van de bevolking. De overige 10% bestaat hoofdzakelijk uit Aziaten en Oceaniers. Het aantal Aziatische immigranten groeit sinds ongeveer 1990 sterk. Het meest voorkomende religie is het christendom.
Economie
Nieuw-Zeeland is een moderne geindustrialiseerde natie met een vrije markteconomie en leunt sterk op im- en export. De belangrijkste exportproducten zijn vlees (vooral rund), fruit (vooral kiwi's), vis en hout. De meeste geimporteerde producten zijn machines, voertuigen, petroleum en elektronische apparatuur. De belangrijkste im- en exportpartners zijn Australië, de Verenigde Staten en Japan. Sterk in opkomst zijnde markten zijn wijnbouw, filmindustrie en toerisme. In 2004 is Nieuw-Zeeland een discussie begonnen met China over vrije handel tussen die twee landen. Sinds 1980 zijn de meeste radio- en televiestations en spoorwegen geprivatiseerd. De inflatie van de Nieuw-Zeelandse dollar behoort tegenwoordig tot de laagste in de geindustrialiseerde wereld.
Geschiedenis
26.500 jaar geleden vindt de grootste vulkaanuitbarsting uit de geschiedenis plaats op het Noordereiland. Deze Oruanui eruptie heeft wereldwijd gevolgen leidt tot de vorming van een caldera die tegenwoordig bekend is als Lake Taupo. Tijdens een latere eruptie in 181 die tot in China en Rome de lucht kleurde, is het meer tot z'n huidige grootte uitgegroeid.
Tussen 500 en 1300 vestigen de eerste Polynesiërs, die vanaf dan Maori's heten, zich in het noorden van het land dat zij Aotearoa noemen. Sommige vondsten wijzen op eerdere bewoning, maar daar is geen zekerheid over. Op enkele vleermuizen na komen er dan nog geen zoogdieren voor.
De eerste Europeanen die Nieuw-Zeeland aandoen zijn Abel Tasman en zijn bemanning die in december 1642 in het noorden van het Zuidereiland contact maken met lokale Maori's. De ontmoeting verloopt erg stroef en nadat enkele manschappen gedood zijn, vertrekt deze Nederlandse ontdekkingsreiziger zonder aan land te zijn geweest richting Tonga. In oktober 1769 gaat de Britse luitenant James Cook wel meerdere keren aan land en hij is in staat handel te drijven met de Maori's.
Vanaf ongeveer 1790 bezoeken Britse, Franse en Amerikaanse walvisvaarders regelmatig de wateren rondom Nieuw-Zeeland en enkele decennia later vestigen de eerste Europeanen zich op Nieuw-Zeeland. Als gevolg van de Europese inmenging en de verkoop van wapens aan Maori's, breken er regelmatig schermutselingen uit tussen Maori's onderling en Europeanen (die Pakeha worden genoemd). In een poging een eind te maken aan de onenigheden over land, wordt op donderdag 6 februari 1840 door enkele Maori stamhoofden en vertegenwoordigers van de Britse Kroon het Verdrag van Waitangi getekend. Vanaf dat moment is Nieuw-Zeeland een zelfstandige Britse kolonie en zijn er afspraken over de verdeling van land.
Als gevolg van schendingen van het verdrag door de verschillende partijen, lopen de spanningen regelmatig hoog op. Tussen 1845 en 1872 vinden er veel conflicten plaats die samen bekend staan als de "New Zealand Wars" of "The Land Wars". De "Dog Tax War" in 1890 is het laatste grote gewapende conflict. Ook daarna zijn nog niet alle onenigheden verholpen, maar veelal worden ze in de rechtbank opgelost.
Tijdens de Eerste- en Tweede Wereldoorlog vechten veel Nieuw-Zeelandse militairen in Europa en Afrika mee met het Britse leger. De dreiging van een Japanse aanval op Nieuw-Zeeland zorgt ervoor dat ook in Nieuw-Zeeland zelf militairen in hoogste staat van paraatheid worden gebracht. Deze aanval kwam er echter nooit.
De jaren na de oorlog houdt Nieuw-Zeeland een sterke band met het Verenigd Koninkrijk en blijft daar voor een groot deel afhankelijk van. Maar in 1967 gaat het land over van het Pond Sterling op de Dollar. En vanaf 1973 gaat het Britse moederland zich steeds meer richten op Europa; dit gaat ten koste van de Commonwealth-partners over zee.
Vanaf 1984 bouwen opeenvolgende kabinetten het overwegend socialistische en agrarische land om tot een zelfstandige industriele natie met een vrije markt economie.
De socialistische regering-Lange komt in 1984 in conflict met de Verenigde Staten, als onderzeeboten met kernwapens aan boord niet langer welkom zijn in de territoriale wateren van Nieuw-Zeeland. De militaire samenwerking met de USA komt tot een einde. In 1985 is er een conflict met Frankrijk, dat in de haven van Auckland het vlaggeschip van Greenpeace, de Rainbow Warrior tot zinken brengt.
Tot en met 1993 worden de parlementen van Nieuw-'Zeeland elke drie jaar gekozen volgens het districtenstelsel. Vanaf 1996 wordt op een stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Daarmee krijgen ook kleinere partijen een kans, en sindsdien wordt met coalities geregeerd. Tussen 1990 en 1999 had de Nationale Partij het voortouw, sinds 1999 is Labour aan de macht.
Flora en fauna
Platte voskoesoe op de highwaySinds Nieuw-Zeeland zich 80 miljoen jaar geleden van Gondwanaland afscheide, heeft zich een volledig van de rest van de wereld geïsoleerde natuur ontwikkeld. Een deel van het oppervlak is bedekt met regenwoud dat tegenwoordig voor een groot deel tot nationale parken is verklaard. Er komen vele tientallen varensoorten voor.
Er zijn maar 2 van oorsprong inheemse zoogdieren, beiden vleermuizen, en weinig amfibieën en reptielen, die vaak levendbarend zijn. Wel is onder deze reptielen de tuatara of brughagedis, die geen verdere levende nauwe verwanten heeft, en dus binnen de reptielen een unieke plaats inneemt. Ook de uit slechts vier soorten bestaande primitieve kikkerfamilie Nieuw-Zeelandse oerkikkers (Leiopelmatidae) wordt wel beschouwd als levend fossiel. Omdat er zo weinig viervoeters zijn, werden en worden er in Nieuw-Zeeland veel ecologische rollen door vogels en grote insecten ingenomen. Zo waren tot in historische tijden de grote moa's belangrijke herbivoren; de aan hen verwante kiwi's zijn nog steeds actief, evenals de ook niet-vliegende takahe. Ook zijn er fossielen gevonden van grote roofvogels. Aan de zuidkust van het Zuidereiland en op enkele zuidelijker gelegen eilanden komt de zeldzame geeloogpinguïn voor.
De komst van mensen en de invoer van uitheemse dieren zoals ratten, honden, katten en voskoesoes heeft ervoor gezorgd dat veel van deze vogelsoorten nu met uitsterven bedreigd worden of (zoals de moa's) al zijn uitgestorven. Vooral de uit Australië ingevoerde opossums waarvan er anno 2005 zo'n 60 miljoen rondlopen richten enorme schade aan. Waar de opossum in Australië natuurlijke vijanden heeft (en ironisch genoeg met uitsterven bedreigd wordt), kan deze soort in Nieuw-Zeeland ongehinderd doorfokken. De enige "natuurlijke" vijand is de auto; de plattegereden opossum is dan ook een erg veel voorkomend verschijnsel op de Nieuw-Zeelandse wegen.
Sport en cultuur
De Nieuw-Zeelandse cultuur is een samensmelting van Maori en Europese cultuur. Dit komt onder andere duidelijk tot uiting bij rugbywedstrijden, waarbij de spelers vooraf een Haka uitvoeren. De populairste sport is rugby en als het nationale team - the All Blacks - spelen, zit menig Nieuw-Zeelander aan de buis gekluisterd. Andere populaire sporten zijn cricket en golf. Ook activiteiten zoals bungeejumpen en zorbing hebben hun (commerciële) oorsprong in Nieuw-Zeeland.
De laatste jaren weten filmproducers de weg naar Nieuw-Zeeland te vinden. De schitterende natuur en het afwisselende landschap is zeer geschikt om er avonturenfilms e.d te schieten waar veel buitenopnamen bij nodig zijn. Veel opnamen voor de The Lord of the Rings-trilogie zijn gemaakt in Nieuw-Zeeland en ook de televisieseries Xeena en Hercules zijn er opgenomen.
Het Engels dat in Nieuw-Zeeland gesproken wordt, kenmerkt zich voornamelijk door de "i" die meer als "u" wordt uitgesproken. Daarnaast komen er veel woorden uit het Maori voor in het dagelijks spraakgebruik.
Regio's van Nieuw-Zeeland
Auckland - Bay of Plenty - Canterbury - Chatham Eilanden - Gisborne - Hawke's Bay - Manawatu-Wanganui - Marlborough - Nelson - Northland - Otago - Southland - Taranaki - Tasman - Waikato - Wellington - West Coast
Overzeese gebiedsdelen van Nieuw-Zeeland
Cook Islands - Niue - Ross Dependency - Tokelau
Hier kun je alle heel veel algemene informatie over Nieuw Zeeland vinden. Bedenk jij nou nog iets of weet je iets wat er nog niet in staat? Mail dit dan naar mij.
