Tangihanga / Funeral

Vandaag ben ik naar de begrafenis geweest. Het was heel indrukwekkend. Hier een beetje een idee van hoe de dag verliep.
Ook hiervan heb ik geen foto's gemaakt uit respect voor de familie en nabestaanden.

's Ochtends op school kwamen weer allemaal bij elkaar in de schoolhal om daar schooluniform jassen aan te doen. Vervolgens weer de bus naar Matamata naar de Marae. En weer hetzelfde liedje. Mensen die in de bus zaten te lachen springen en dansen. Deze keer vond ik het nog gekker. Zelfs op z'n begrafenis.

Eenmaal aangekomen hoefde wij (degenen die zaterdag al geweest waren) niet nog eens aan de powhiri deel te nemen. Later bleek dat er geen powhiri was.

Om 11 uur precies ging de bel. Een oude bel die luidt dat de mensen kunnen toetreden tot de Marae. Zodoende kregen we weer de Karanga's, de welkomstliederen. Daarna was er even wat onduidelijkheid hoe en wat maar al snel werden er banken neergezet en moesten we gaan zitten. Dit was buiten aangezien de sleepinghouse te klein was.

De dienst werd binnen in Maori gehouden. We hoorden er maar weinig van. Echter als ze gingen zingen gingen wij ook staan en zingen. De waiata's.

Na de dienst werd Joseph naar buiten gedragen. Daar hadden wij scholieren inmiddels een haag gevormd. Iedereen moest de haka doen. En als je die niet kende moest je maar gewoon wat doen. Dus hup ik daar mee staan bleren en staan huppelen. Maar toen het te ingewikkeld werd en ik echt voor paal stond ging ik maar op plaats rust staan. Net als de anderen die het niet meer wisten.

Joseph werd in de bak van een pickup geladen en naar het kerkhof even verderop een heuvel gereden. Een heel klein veldje eigenlijk. Maar wel op een ongelooflijke mooie plek. Al was het een slechte dag, je kon de zee over de bergen horen en het uitzicht op de machtige bergen als een beschermende natuur was heel indrukwekkend. Er was een grote stoet achter auto aan de heuvel op. Heel gek was dat de principal naar me toe kwam en ondertussen vertelde dat hij misschien een plekje voor mij bij een theatertechniek groep had gevonden. Wat een plek om dat mee te delen. In een rouwstoet...

Daar werd Joseph in z'n graf gelaten. Daarna kreeg iedereen die dat maar wou de kans om wat te doen, zeggen, zingen, schreeuwen of wat dan ook voor zijn laatste uitvaart. Er was een vrouw die begon te schreeuwen: "Waste! Waste! It's a waste of your life! All you young fellows, it's a waste! Be carefull with your driving! Especially the young ones! It's a waste! ... And the old! Young and old, be carefull with your driving!" Dit was erg indrukwekkend en iedereen voelde zich aangesproken. Er heerste dan ook een hele drukkende stilte. Daarna kwam een man die zei:"God decides when time has come. And also for Joseph. Not as the lady just said. Joseph! may God himself guide you to heaven's gate!" Dit zorgde dus voor een spanning die niet in woorden is uit te drukken.

Snel daarna vormde zich een rij van mensen die allemaal een handje aarde in z'n graf gooide. Daarnaast waren er mensen met bloemen, brieven, en allerlei andere persoonlijke dingen. Het graf zelf was gezegeld met varenbladeren die tegen de wanden waren gestoken. Heel indrukwekkend om te zien. Aan het eind van het graf stond de naaste familie aan wie iedereen een hongi gaf.

En toen de stoet terug. Nog erger dan de stoet heen. Mensen die rennen en tikkertje spelen.

Eenmaal terug op de Marae was er een grootschalig Kai. Een enorm diner dus met een traditionele hangi. In de grond gekookt voedsel.

En toen de terugweg naar huis. Weer een gekke busreis maar inmiddels was ik er al wel een beetje aan gewend geraakt...

Achteraf moet ik zeggen dat deze 3 dagen van rouw en tangi's een enorme openbaring voor mij zijn geweest. Zowel voor de Maori-cultuur als voor mijn eigen cultuur. Je leert thuis en hier waarderen en accepteren...