Een glooiend landschap trekt aan mij voorbij, betoverend verlicht in de prille ochtendzon. Bossen en weiden wisselen zich af naar mate ik noordelijker kom. Kauri’s veranderen in palmen. Daartussen wat idylische kleine wegdorpjes. Links van ons stroomt de machtige Waikato rivier die zijn water van het reuzemeer Taupo in een flinke stroming honderden kilometers naar zee transporteert. Naast ons op hetzelfde oude pad rijd al enige tijd een vrachtwagen met blokken samengeperst ijzer: schroot. Schroot van auto’s, ijskasten, koelkasten, en broodroosters. Schroot van telefoons, straatlantaarns en computers. Schroot: afval van de hedendaags hoogtijvierende consumptie-maatschappij.
Hoogstwaarschijnlijk is schroot transporteren het dagelijkse beroep van de man achter het stuur. En als velen hier waarschijnlijk voor maar heel weinig geld. Het leven hier is voor ons westerlingen mooi goedkoop. Uit eten in een goed restaurant kun al voor minder dan €25. De locals echter moeten soms zwoegen en zweten om uberhaupt een complete maaltijd op tafel te krijgen. En laat staan een drankje erbij. Ze zijn blij als ze de week zijn doorgekomen. Het leven is soms een waar gevecht voor ze, maar als ze eens wat geluk hebben zijn ze er oprecht blij mee. Het is misschien niet de ideale leefomstandigheid. Maar het is simpel.
De man ziet er gelukkig uit: hij lacht vriendelijk en zwaait vrolijk naar iedereen.
De mensen hier kennen niet de welvaart zoals wij die kennen. Maar ze kennen wel oprecht respect. Onderling is er een duidelijk respect. Verdiend respect. Want respect krijg je niet, dat verdien je. Je krijgt respect voor je wie je bent en wat je doet. En als je niet bekend bent krijg je respect als teken van vriendschap en als een uitnodigend gebaar.
Soms moet je je ergens distantieren om te kunnen oordelen wat hoe het zit. Zodoende kwam ik erachter dat wij in Nederland behoorlijk laks zijn als het gaat om respect. Het respect voor de onbekende medemens. Zolang het onze vrienden, familie of enig andere bekende betreft zijn we heel aardig. Maar hoe onbeleefd en bot kunnen wij zijn naar anderen. Wel beleefd, maar bij hoeveel mensen hoor je nou nog dat echte, oprechte respect in hun stem. Weinig nog. Je hoort de toon die hoort bij irriterende sociale verplichtingen. Het is nep.
Wij in Nederland zijn zo’n miettemeuterig volkje. We hebben altijd commentaar, overal een antwoord op en willen altijd alleen het beste. En als het niet naar ons zin is zullen we alles op alles zetten dit te veranderen. Erg goed voor de eigen ego, maar vaak ten koste van de sociale ziel.
Het valt me soms mee dat ze bij de slager nog naar je lachen als wat bestelt. Als je uberhaupt nog bij de slager komt. Want de vriendelijkheid en meer persoonlijke behandeling die je bij een slager, bakker of andere specialiteiten zaak krijgt wordt verruild voor de goedkope massa goederen in de supermarkt. Want we zijn gierig. Wij moeten het goed hebben. En één van de belangrijkste middelen daarvoor is geld.
Was dit ruilmiddel niet bedoeld om het de mens makkelijker en aangenamer te maken? Inmiddels is het echter het gereedschap van de duivel geworden. Waar berust criminaliteit op? Gierigheid, hebberigheid, en wilskracht. We moeten het allemaal het beste hebben. Het meeste geld, de mooiste auto, de coolste baan, het grootste huis, de nieuwste mobiele telefoon. Materialisme viert hoogtij. De prestatie-maatschappij.
Wij hebben te maken met een enorme groepsdruk. De massa bepaalt wat er gebeurt. Men raakt daardoor gedesoriënteerd en onzeker. Ze snappen het niet meer. Ze hebben geen tijd meer om aardig te zijn omdat ze altijd achter zichzelf aan hollen. Ze zijn het niet meer gewend om aardig te zijn en oprecht respect te tonen: Als je in de bus of trein op staat voor een ouder persoon gapen alle mensen je aan. En je ziet ze schuldbewust denken:“Dat had ik eigenlijk moeten doen”.
De mens van nu is onzeker. Men is altijd maar druk. Continu onderweg, want er worden dingen verwacht. Vooral in de nieuwere sociale netwerken. Een voorbeeld van deze nieuwe sociale omgeving is het digitale ‘social networking’. Het meerendeel van de tieners en studenten op het moment heeft wel ergens een online-profiel en praktisch iedereen van dezelfde groep heeft een 06. Ze voelen zich verantwoordelijk om bijna elke dag minstens 1x hun profiel te checken om te zien hoe het er voor staat. En de gsm moet altijd aanstaan, voor het geval iemand zou kunnen bellen. Echter een klein deel van de tijd die je toestel per dag aanstaat ben je maar aan het ‘socializen’. Het meerendeel ben je ‘stand-by’. Want dat wordt van je verwacht. Er zullen vast duizend-en-één goede redenen om je mobiel de hele dag aan te hebben staan. ‘Ik moet bereikbaar zijn voor m’n werk; mijn moeder wil me altijd kunnen bereiken; mijn vriendin vind het altijd wel prettig om te weten waar ik ben.’
Waar is dan die persoonlijke vrijheid heen? De tijd dat je nog eens even ergens kon blijven hangen voor een gezellige babbel? Opgeslokt door de verwachtingen die de massa heeft van jou.
Hoeveel mensen zijn nu daadwerkelijk gelukkig? Hoe vaak hoor je wel niet van mensen die een winterdipje hebben, zich deprimerend voelen, een burn-out hebben of manisch depressief eindigen? Wij hebben het leven in materialistisch opzicht behoorlijk veraangenaamd. Maar het is nu doorgeslagen. Het blijft niet meer bij het alleen veraangenamen. Veraangenamen ten koste van persoonlijke vrijheid en de sociale geest. De groepsdruk, het materialisme, de prestatie-verwachtingen, de valse beleefdheid. We kunnen het zelf maar amper bijbenen.
We hebben onszelf het leven te moeilijk gemaakt. De complexe maatschappelijke ideologiëen. En alle zogenaamd bijbehorende sociale vangnetten. Het maakt het er allemaal niet simpeler op. Kijk nou eens hoeveel instanties één gemeente wel niet telt om ons het leven zogenaamd prettiger te kunnen maken. Je zult verbaasd staan: van de helft wist je hoogstwaarschijnlijk het bestaan niet eens. Niet gek dat de oudjes tegenwoordig maar moeilijk mee kunnen komen: het gaat te snel, is te moeilijk en is niet gelukmakend.
Onze oudjes hebben gelijk. ‘Vroeger was het beter. Vroeger was alles beter...’
Het was simpel, het werkte, en men was gelukkig...
De schroot wordt dus waarschijnlijk gesmolten tot nieuw ijzer en hergebruikt om weer meer mensen van luxe en comfort te voorzien. De vrachtwagen-chauffeur komt ’s avonds op tijd thuis bij zijn vrouw en kinderen en neemt een goede nachtrust. Zo begint een nieuwe dag. The circle of life...
Eindelijk ben ik op het vliegveld, vol zin om mijn ouders tegemoet te zien.
